Niemand kan hartzeer, hoop en verlangen zo vertolken als Diana Ross. En ook al is ze vocaal niet eens de beste van The Supremes, Motown-baas Berry Gordy maakt juist van haar een ster.
4 juni 2022. Groot-Brittannië viert het zeventigjarige regeringsjubileum van koningin Elizabeth met een groot Jubilee Concert in Londen. Op het immense podium voor Buckingham Palace treedt een keur aan beroemde artiesten op. Closing act is Miss Diana Ross, naar verluidt een favoriet van the royals. Ze is inmiddels 78 en haar stem is misschien niet meer helemaal wat hij was. Maar daar maalt niemand om. Hier staat een icoon, de stad ligt aan haar voeten.
Het begin
Het leven van Diana begint veel minder glamoureus. Op 26 maart 1944 komt ze ter wereld als Diane Ernestine Ross, het tweede kind van Ernestine Moten en Fred Ross. Daarna volgen er nog vier kinderen. Diane heeft mazzel dat haar wieg in Detroit staat, een stad die niet lang daarna het middelpunt zal worden van de zwarte Amerikaanse muziekindustrie. Maar zover zijn we nog niet.
Het gezin Ross heeft het niet breed. Vanaf haar zevende wonen alle kinderen jaren bij hun grootouders in Alabama omdat hun moeder tbc heeft en niet voor hen kan zorgen. Haar eerste ‘optredens’ heeft ze in de kerk waar opa dominee is. Diana droomt van een carrière als modeontwerper en volgt op de middelbare school naai- en ontwerplessen.
Totdat ze op haar vijftiende wordt gevraagd te komen zingen bij de meidengroep The Primettes. Via haar buurjongen Smokey Robinson, die dan al behoorlijk beroemd is, mogen Mary Wilson, Florence Ballard, Betty McGlown en Diane Ross auditie doen voor de grote baas van Motown, een ‘up and coming’ zwart Detroits muzieklabel.
Eerst school
Berry Gordy zegt jaren later dat zijn hart stilstaat als hij Diane voor het eerst hoort zingen. Toch wijst de dertigjarige platenbaas The Primettes af, hij vindt ze te jong: “Kom maar terug als jullie van school af zijn.”
De vier laten zich niet uit het veld slaan. Betty McGlown verlaat de groep en wordt vervangen door Barbara Martin. Ze zijn dagelijks in het Motown-hoofdkwartier te vinden. Op het moment dat er bij opnames ‘background handclaps’ nodig zijn, staan The Primettes paraat. In 1961 vindt Berry de tijd rijp om hun een contract aan te bieden, op voorwaarde dat ze wel hun naam veranderen. Uit een lijst met mogelijkheden kiest leadzangeres Florence Ballard The Supremes. Niet lang daarna worden ze een trio, zonder Barbara Martin.
The No Hits Supremes
Het succes komt niet van de ene op de andere dag. Sterker nog, binnen Motown worden ze lang The No Hits Supremes genoemd. Maar in juni 1964 verandert dat; met Where did our love go heeft de band zijn eerste grote succes. Daarna gaat het snel. Tussen augustus 1964 en mei 1967 scoren The Supremes tien nummer 1-hits, waaronder Baby love, Stop! In the name of love en You can’t hurry love.
Berry Gordy en Motown bepalen alles: wat ze aan hebben, hoe ze dansen en hoe ze zich buiten het podium gedragen. Na afloop van optredens zit Berry klaar met een blocnote vol commentaar. Hij is verliefd op Diana, met wie hij vanaf 1965 een verhouding heeft – Diana en niet Diane, want ze besluit een foutje op haar geboortebewijs te gebruiken om haar naam te veranderen.
The magic
De relatie van haar en Berry heeft voor- en nadelen, ontdekken de andere twee. Een voordeel is dat The Supremes zich in zijn warme aandacht mogen verheugen en dat legt hen geen windeieren. Een nadeel is dat Florence en Mary niks te zeggen hebben en Diana des te meer. Berry bombardeert haar tot leadzangeres, waarmee de vocale bijdragen van Florence en Mary beperkt worden tot voornamelijk ooh’s en aah’s. En tijdens interviews beantwoordt Diana ook de vragen die aan Florence en Mary worden gesteld.
Diana’s stem is niet de allerbeste. Ze is niet de knapste en evenmin de beste danseres, maar toch: “She has the magic,” zoals Berry zegt. Zij is het die alle aandacht trekt als ze op haar geheel eigen manier over hartzeer, hoop en verlangen zingt. En ze ziet er altijd tiptop uit, haar eyeliner scherp getrokken, haar kapsel – vaak een pruik – torenhoog getoupeerd.
The Supremes, met Diana Ross voorop, worden rolmodellen voor miljoenen zwarte meisjes in een tijd waarin de zwarteburgerrechten-beweging van zich laat horen. Tegelijkertijd spreken ze het witte publiek aan. Ze zijn precies de doorbraak-succesformule waarvan Berry heeft gedroomd.
Miss Ross
Dat hij Diana’s minnaar is, betekent niet dat Berry haar ontziet. Hoe meer hits ze hebben, hoe meer het drietal moet optreden. De sfeer in de kleedkamer wordt er intussen niet beter op. Florence gaat steeds meer drinken, Diana steeds minder eten. In 1967 wordt Florence uit de groep gezet en vervangen door Cindy Birdsong. Het maakt eigenlijk niet uit: de andere twee zangeressen fungeren inmiddels vooral als het achtergrondkoortje van Diana. Geen wonder dat ze worden omgedoopt tot Diana Ross & The Supremes. Het is het begin van het einde.
In december 1969 scoort de groep met het door Diana alleen opgenomen Someday we’ll be together zijn laatste nummer 1-hit, daarna gaat Diana echt solo verder. Het is allemaal niet heel bevorderlijk voor haar reputatie. Diana Ross is achterbaks en een tiran, wordt er gezegd, onder anderen door haar Supremes-collega Mary Wilson. Ze staat erop dat iedereen haar Miss Ross noemt en om in de schijnwerpers te komen, duwt ze je als dat nodig is van het toneel. Allemaal jaloezie, reageert Diana.
Groter dromen
De relatie met Berry loopt langzaam maar zeker op de klippen. “Ik was verliefd op haar, maar nog meer op het idee om van haar de grootste ster van de wereld te maken,” zegt hij achteraf. Diana beschrijft hem als een soort genie, een surrogaatvader die wist wat goed voor haar was. “Hij hielp me mijn dromen te verwezenlijken en nog groter te durven dromen.” Maar ze wil ook kunnen ademen.
Als ze in Los Angeles in een winkel een cadeautje voor Berry aan het uitzoeken is, vraagt ze advies aan een knappe man naast haar. Dat is Bob Ellis Silverstein, heel toevallig manager van muzikanten. Ze worden verliefd. “Zo iemand als Bob kom je zelden tegen. Hij is een gentleman die ook nog jong, energiek en heel knap is, alles waarvan je droomt in een man,” jubelt Diana.
Eerlijk
Wanneer ze in januari 1971 trouwen, weten ze niet dat Diana na nog een laatste nacht met Berry zwanger is. Bob Silverstein besluit het meisje dat in augustus 1971 wordt geboren op te voeden als zijn eigen dochter. Rhonda is een Silverstein voor de buitenwereld, al ziet ze er wel heel anders uit dan de twee andere dochters die Diana en Bob krijgen; Tracee (1972) en Chudney (1975).
Pas op haar dertiende krijgt Rhonda te horen hoe de vork in de steel zit. Diana zegt dat het een van de moeilijkste dingen is die ze ooit heeft moeten doen; haar dochter vertellen dat ze niet één, maar twee vaders heeft.
She’s coming out
Berry Gordy blijft intussen grote plannen met Diana hebben. Eerst een soloalbum (met daarop hits als Reach out and touch en Ain’t no mountain high enough). Daarna films. Lady sings the blues uit 1972, waarin Diana zangeres Billie Holiday speelt, levert haar een Oscarnominatie op. De door Berry hoogstpersoonlijk geregisseerde film Mahogany (1975) vindt minder weerklank, al wordt het door Diana gezongen themanummer Do you know where you’re going to wel een hit.
In het geflopte The wiz (1978) speelt ze naast haar protegé Michael Jackson, voor wie ze een soort moederfiguur is geworden. En in 1981 heeft ze haar laatste hit onder de vleugels van Motown: Endless love, een duet met Lionel Ritchie.
Geen idee
Het is duidelijk: achter de schermen bepaalt Berry Gordy nog steeds haar leven. En Bob Silverstein heeft het daar moeilijk mee. Het is een van de redenen waarom het paar in 1977 uit elkaar gaat.
Dit zet Diana aan het denken. Eind 1980 begint ze de onderhandelingen om te breken met Motown en verhuist ze van Hollywood naar New York. Het moet anders. Ze heeft nog nooit zelf een vliegticket geboekt of een huis gehuurd – dat soort dingen deed Motown allemaal voor haar. Nu gaat ze haar eigen keuzes maken. Maar wat maakt haar gelukkig? Diana Ross, een volwassen vrouw en moeder van drie dochters, komt tot de best schokkende conclusie dat ze geen idee heeft.
Onverstoorbaar
Desondanks pakt ze de zaken voortvarend aan. Om haar financiën te kunnen beheren, volgt ze cursussen boekhouden en administratie. Daarnaast neemt ze contact op met hitmakers Nile Rodgers en Bernard Edwards om de discosoundtrack van haar nieuwe leven te verzorgen. I’m coming out zingt ze op het album Diana (1980). In 1983 maakt ze furore met een optreden in het New Yorkse Central Park voor ruim vierhonderdduizend mensen.
Als het concert begint, breekt er een daverende onweersbui los. Maar Diana blijft onverstoorbaar doorzingen in haar rode glimmende jumpsuit, net zolang totdat ze doorweekt is en de brandweer haar van het podium haalt. Het publiek weigert te vertrekken, waarop Diana belooft dat ze de volgende dag hoe dan ook terug zal komen om het concert af te maken.
Het grootste succes
Ze heeft relaties met Kiss-voorman Gene Simmons, tennisser Arthur Ashe en acteur Richard Gere. Maar ze is single als ze op vakantie de Noorse scheepsmagnaat Arne Naess junior ontmoet. Ze trouwen in 1986 in Geneve. Daarna reizen ze door naar Tahiti, waar Naess een eiland bezit. “We waren heel, heel gelukkig,” zegt Diana. Samen krijgen ze twee zoons: Ross (1987) en Evan (1988).
Het moederschap zal ze altijd als haar grootste succes beschrijven. Als het even kan, vliegt Diana na optredens per helikopter terug naar huis – zodat ze met haar kinderen kan ontbijten. “Ik groeide niet op in haar schaduw, maar in haar omhelzing,” zegt dochter Tracee.
Koffie met cognac
Diana beschouwt Arne Naess als haar grote liefde. Daardoor komt de klap extra hard aan als ze in de krant moet lezen dat hij een Noorse vrouw zwanger heeft gemaakt. In 2000 is de scheiding uitgesproken. Diana’s optredens gaan ondanks alles gewoon door, maar haar alcoholconsumptie loopt op. Voordat ze het podium opgaat, giet ze cognac in haar koffie. Na afloop vloeit de wijn rijkelijk. En dan zijn er nog pijnstillers in het spel. In 2002 laat ze zich na een interventie vrijwillig opnemen in een afkickkliniek.
Grote hits heeft Diana Ross in het nieuwe millennium niet meer, maar ze blijft platen maken en optreden. En ze groeit bovendien uit tot het grote voorbeeld van veel artiesten die wél hits scoren. Haar dominante trekjes zijn vergeten, vergeven of worden als verklaarbaar gezien. Hoe kom je anders aan de top?
Happy family
In 2017 mag ze de prestigieuze American Music Lifetime Achievement Award in ontvangst nemen. Na afloop van haar optreden verschijnt haar hele ‘extended family’ op het podium: haar kinderen en kleinkinderen, haar exen Bob Silverstein en Berry Gordy en zelfs buurjongen Smokey Robinson. Eén grote, gelukkige familie. Aan stoppen denkt Diana niet. Ja, als haar stem echt minder zou worden. Misschien.
“Ik vind het een grote eer hier te zijn!” zegt ze, nadat zoon Evan haar bij het Jubilee Concert in een wolk van tule en veel flonkerende diamanten het Londense podium op begeleidt. Je zou kunnen zeggen: een queen voor een queen, want voor velen is Diana Ross óók een koningin: the supreme queen of Motown.
Meer lezen
Het leven van Vivienne Westwood.
Zo zorgt zangeres Sabrina Starke dat ze niet opgebrand raakt.
Het bijzondere leven van componist Alma Mahler-Werfel.
Tekst Liddie Austin Fotografie Getty Images