Verschillen van je partner: is dat erg? Journalist Sara Madou is een piekeraar, haar vriend is juist goed in relativeren. Zij is precies, hij heel rommelig. Hoe pakken deze verschillen uit?
I note the obvious differences in the human family.
Some of us are serious, some thrive on comedy.
Some declare their lives are lived as true profundity,
and others claim they really live the real reality.
Deze dichtregels uit het gedicht Human family van Maya Angelou schieten me weleens te binnen als de verschillen tussen mij en mijn vriend weer de kop opsteken. Als hij urenlang op internet speurt naar de allermooiste hotels voor onze vakantie bijvoorbeeld, terwijl ik daar in mijn ongeduld na twee adressen al geen zin meer in heb. Of pieker over zaken waar ik toch niks aan kan doen, en hij met één relativerende opmerking me daar de nutteloosheid van laat inzien. Toch zijn we al heel lang samen, en – niet onbelangrijk – nog gelukkig ook.
De onderlinge verschillen leverden vooral in het begin van onze relatie weleens problemen op, maar inmiddels ben ik er grotendeels aan gewend dat we niet hetzelfde zijn. Eerlijk gezegd lijkt dat me ook nogal saai, om het avond aan avond o zo eens te zijn met elkaar. Geef mij maar een pittige inhoudelijke discussie op z’n tijd, en eigenschappen of kwaliteiten die elkaar aanvullen.
In het midden belanden
Als we nieuwe mensen ontmoeten, zijn we vaak geneigd juist te focussen op overeenkomsten. Bijvoorbeeld omdat je in de ongemakkelijkheid van een eerste ontmoeting vanzelfsprekend op zoek gaat naar onderwerpen waar je beiden in geïnteresseerd bent. Iedereen die ooit op een eerste date is geweest, weet hoe blij je dan kunt zijn met de ontdekking allebei een liefde te hebben voor film, Spaanse wijn of katten. Maar het is een misverstand dat iemand die op je lijkt, per definitie bij je past.
Iemand die op bepaalde vlakken heel anders is, kan juist een bijzonder waardevolle invloed op je hebben. Zo ben ik nogal een piekeraar die het liefst alle scenario’s nagaat voor dat ik een belangrijke beslissing neem. Mijn vriend is juist impulsief: hij maakt het liefst meteen een keuze. Samen belanden we meestal ergens in het midden. Ik kom met (hopelijk steekhoudende) argumenten waardoor hij er wat beter over nadenkt, hij zorgt dat ik ook beslissingen met mijn hart durf te nemen in plaats van met mijn hoofd. Zoals toen ik twijfelde of ik mijn baan moest opzeggen omdat ik me er niet meer gelukkig voelde, maar niet verder kwam met mijn eindeloze lijstjes voor- en nadelen.
Onderlinge verschillen
Een partner die je tekortkomingen compenseert en je goede punten versterkt, kortom iemand die je leven verrijkt, dáár zou het om moeten gaan. En daarbij zijn onderlinge verschillen juist zo belangrijk. Als het om de goede gaat, tenminste. De Zwitserse psychiater Carl Jung (1875 - 1961) had er deze observatie over: ‘Dat wat het diepst in onze psyche verborgen zit, kan alleen dankzij onze ontmoeting met tegenpolen tot leven komen.’ Oftewel: wie weet wat je over jezelf en de wereld ontdekt door open te staan voor een partner die anders lacht, beweegt, praat, werkt of denkt.
Dezelfde doelen
De Amerikaanse relatietherapeut Sheila Tucker deed onderzoek naar verschillen in karakters en eigenschappen binnen relaties. Ze concludeerde dat het vooral van belang is overeenkomsten te hebben op gebieden waarbij een compromis lastig is. Denk aan dezelfde financiële doelen, geloofsovertuiging, seksuele voorkeur, communicatiestijl en toekomstplannen (wel of geen kinderen, wonen in de stad of op het platteland?). Maar er zijn ook onderwerpen waarbij verschillen juist prima kunnen werken, mits je interesse toont in elkaars voorkeuren en de ander ondersteunt. In een interview op Bustle.com stelt Tucker: ‘Mensen denken vaak dat je op elk aspect van je leven bij elkaar moet passen, maar een relatie werkt vaak het beste als je dingen samen én apart doet. Ook een extravert die met een introvert samen is, kan veel voordelen hebben. De extraverte partner kan de introvert helpen bij smalltalk en het ontmoeten van nieuwe mensen, terwijl de introvert laat zien dat een avondje thuis op de bank ook heerlijk kan zijn.’
Op datingsites en -apps zie je tegenwoordig vaak waslijsten met ‘wensen’ (lees: eisen) voor een nieuwe partner. “Door de technologische ontwikkelingen is het makkelijker dan ooit om iemand te vinden die op je lijkt,” zegt psycholoog en relatiedeskundige Robert Haringsma. “Maar juist door die vele opties zijn we geneigd om sneller af te haken bij kleine verschillen. We worden veeleisender, zoeken naar perfectie, en zien daardoor minder goed de waarde van mogelijke varianten die ons gelukkig kunnen maken.”
Als de nieuwsgierigheid eraf is
Dat er veel goede kanten zitten aan verschillend zijn, wil niet automatisch zeggen dat onderlinge verschillen geen problemen opleveren. De Amerikaanse huwelijks- en relatietherapeut Renee Baron schreef er een interessant boek over dat helpt om hiermee om te gaan. In Opposites attract (in het Nederlands vertaald als Helemaal mijn type!) legt ze onder meer uit hoe je met de Myers-Briggs Type Indicator, een persoonlijkheidstest, jezelf én je partner kunt analyseren.
Baron: ‘In onze relaties voelen we ons vaak aangetrokken tot mensen die anders zijn dan wij. Instinctief hebben we de behoefte een partner te zoeken die het deel van ons heeft dat wij ‘missen’. Die verschillen zijn in het begin heel fijn en intrigerend. Maar nadat de nieuwigheid eraf is, kunnen er strubbelingen ontstaan. Misschien heb je een partner van wie je het in het begin zo gezellig vond dat hij of zij zo veel kletste omdat je zelf wat stiller bent, maar maakt het gepraat je nu helemaal gek. Begrijpen wie jij bent, wat je voelt en wat het beste bij je past, kan dan volgens Tucker enorm helpen om elkaar weer te vinden.
Té verschillend om samen te zijn?
En heb je dat eenmaal wat beter door, dan kun je die onderlinge verschillen met goede communicatie beter leren overbruggen, zegt Robert Haringsma: “Meestal levert het pas écht spanning op als je de frustratie vanbinnen opbouwt en niet uitspreekt. Als je er samen over praat, kom je er vaak achter waaróm je partner doet wat-ie doet. We hebben vaak allerlei aannames over de ander zonder dat we écht weten hoe het zit.’
En wanneer ben je nu té verschillend om gelukkig te zijn samen? Haringsma: “Het is onmogelijk om daar een wiskundige formule voor te geven. We benaderen het aangaan van relaties zelden rationeel. Het is ook lastig om te benoemen waarom je iemand leuk vindt. Liefde ontstaat gewoon. Bovendien weet je zelf vaak niet eens wat of wie nou eigenlijk goed bij je past. In een relatie gaat het dan ook vooral om een vergelijkbaar evenwicht: wat zoek je in iemand en haal je dat uit deze persoon? De meeste mensen hebben wel echte dealbrekers die een hechte band vrij onmogelijk maken. Die ontdek je door levenservaring op te doen én door regelmatig bij jezelf te rade te gaan of met anderen te praten en te analyseren wat voor jou belangrijk is. Zo heb ik zelf niks met religie en zou ik echt niet kunnen samenwonen met iemand die heel gelovig is, ook al hebben we veel andere raakvlakken.”
Verschillen accepteren (net als die rommel in huis)
Voor mij is het essentieel dat mijn partner net als ik een grote dierenvriend is en dat ik mijn gevoel voor humor met hem kan delen. Een ex die zelden de lol kon inzien van mijn ironische opmerkingen en woordgrapjes, is niet voor niets een ex. Mijn huidige partner snapt ze wél en doet er vaak een schepje bovenop. We lachen dus heel wat af samen. Minder grappig vind ik nog steeds dat hij er altijd een ontzettende rommel van maakt, alsof hij die sporttas midden in de woonkamer gewoon niet ziet. Maar inmiddels heb ik dat verschil geaccepteerd als een verschil waar ik me niet meer aan ga (proberen te) ergeren.
Relatie versus vriendschap
Relatiedeskundige Géri Schipper ziet geregeld stellen die worstelen met zichzelf blijven, maar tegelijkertijd genoeg verbinding ervaren in een relatie: “Je maakt het jezelf én de ander moeilijk door steeds te vitten op bepaalde verschillen. We laten onze verwachtingen vaak onuitgesproken of we hangen er onvoldoende gewicht aan. Ben je een veganist en heb je een relatie met een carnivoor, dan kun je in eerste instantie denken: we koken apart, dat komt wel goed.” Maar misschien is het veel belangrijker voor je dan je je in eerste instantie realiseerde. “Stel dat je het een cijfer zou moeten geven op een schaal van één tot tien, en jij geeft een tien en hij een drie. Dan is de kans groot dat dit op termijn op z’n minst frustratie gaat opleveren.”
Onderlinge verschillen kunnen ook veel interessants betekenen op het gebied van platonische vriendschappen. Toen ik er eens goed naar keek, zag ik in hoe anders dan ik veel van mijn vrienden zijn. Ik heb een vrij introverte persoonlijkheid, maar de mensen om me heen zijn voornamelijk extraverte types. En dat vind ik juist heerlijk. Zo heb ik een vriendin die me vol enthousiasme meesleept naar allerlei feestjes. Dat enthousiasme werkt aanstekelijk en ik heb menig geweldige avond meegemaakt omdat ik me door haar liet overtuigen.
Géri Schipper: “Dat je partner ontzettend slordig is en jij niet, levert problemen op. Maar woont je vriendin in een rommelhuis, dan heb je daar minder last van. Bovendien hebben we vaak meerdere vrienden die andere dingen voor ons betekenen en zijn we geneigd een partner te zoeken die ál deze eigenschappen in zich heeft. Op relatiegebied zijn we vaak veeleisender. Eigenlijk zouden we dus best wat meer naar onze partner mogen kijken op de manier zoals we dat naar onze vrienden doen.”
Of zoals Maya Angelou het zo treffend zegt in Human family:
I know ten thousand women,
called Jane and Mary Jane,
but I’ve not seen any two
who really were the same.
Mirror twins are different
although their features jibe,
and lovers think quite
different thoughts
while lying side by side.
Meer lezen
Hoe blijf je jezelf in een liefdesrelatie?
Merel over vriendschapsrelaties.
Zo word je je bewust van patronen in de liefde.
Tekst Sara Madou Fotografie Joanna Nix/Unsplash.com