Tegenwoordig kunnen we onze complete levens in Excel-sheets gieten: zelfs onze vrije tijd plannen we in. Maar worden we ook echt gelukkig van dat gestroomlijnde leven?
Productiviteitapps vliegen je om de oren, lifeplanners zijn een populair goed op TikTok en papieren agenda’s worden voortaan voorzien van habit trackers. Want het is natuurlijk ontzettend belangrijk om bij te houden hoeveel glazen water je per dag drinkt. Of hoeveel stappen je hebt gezet op woensdag.
Alles is te tracken, van je slaapuren tot je hartslag tijdens die spannende film, en onze tijd verdelen we voortaan in ieniemini blokken. Ah, het is kwart voor één, tijd voor het wekelijkse telefoongesprek met je moeder, dat niet langer dan een kwartier mag duren, want daarna moet je verplicht ontspannen met een boek.
Een koffietje doen wordt een moetje
Journalist Tom Grosfeld noemt het inplannen van onze vrije tijd, agenda-hedonisme: genotzucht die op geplande momenten wordt bevredigd. In een artikel van Belgische krant De Morgen vertelt hij dat het echt wel belangrijk is om tijd te maken voor leuke dingen. Maar als we die fijne bezigheden dwangmatig gaan inplannen, schieten ze hun doel dus voorbij. Grosfeld: ‘Verschillende wetenschappelijke studies toonden al aan dat als we activiteiten inplannen, we ze als minder fijn en ontspannend ervaren en dat we er ook minder naar uitkijken.’ En zo wordt het koffietje met een vriend plotseling een moetje.
We hebben altijd de tijd als leidraad gebruikt om onze levens te leven, maar sinds de komst van de nauwkeurige kloktijd (en de klokarbeid tijdens de industriële revolutie) is het idee versterkt dat tijd begrensd en gelimiteerd is en dat je het dus efficiënt moet inrichten. Dat beaamt ook socioloog Theun Pieter van Tienoven, die onderzoek doet naar tijdsbesteding.
Het voelt niet alsof we meer tijd hebben
Winnen we ook daadwerkelijk tijd door onze levens tot op het kwartier in te plannen? Volgens Van Tienoven niet. Waar we volgens tijdonderzoek meer vrije tijd zouden moeten hebben dan vroeger – we werken over het algemeen minder, het huishouden kost met technologische ontwikkelingen zoals vaatwassers minder tijd – voelt het niet alsof we daadwerkelijk meer tijd hebben. Dat komt door drie dingen, lezen we in het artikel van De Morgen:
Er zijn meer zaken bijgekomen om onze vrijgekomen tijd aan te besteden: allerlei verschillende cursussen, hobby’s en online lessen, bijvoorbeeld.
Onze maatschappij is veranderd. Waar het huishouden eerst als werk werd gezien, is dat nu een bijkomende klus die nog even tussendoor gedaan moet worden.
Waar vroeger alles rondom het huis gesitueerd was, spelen onze huidige levens af op verschillende locaties met weer allemaal andere tijdstructuren. Denk aan je werk, de sportschool, de school van je kinderen, je hobby’s. Het is moeilijk om die allemaal op elkaar aan te sluiten.
Timemanagement maakt niet efficiënter
Logisch dus, dat we dan maar terugvallen op timemanagement om alles te stroomlijnen. En hoewel het gebruik van apps, planners en agenda’s ons een gevoel van controle geeft, maakt het ons volgens Britse bedrijfspsycholoog Tony Crabbe niet efficiënter. Dat komt omdat we onze tijd in steeds smallere blokken verdelen, waarin we weer steeds meer taken proppen. Dat resulteert in het verdelen van onze aandacht over microactiviteiten, en daardoor kun je nooit echt opgaan in je taak.
Crabbe zegt daarover in een essay: ‘Als we een sterk tijdsbewustzijn hebben, vernauwt onze aandacht en neemt ons vermogen om goede keuzes te maken af. We nemen beslissingen op basis van de onmiddellijke vraag, in plaats van uit te zoomen om naar het grotere geheel te kijken. En dus geven we prioriteit aan het urgente en onmiddellijke, in plaats van aan het belangrijke en strategische.’
Lang verhaal kort: timemanagement optimaliseert dan wel onze tijd, maar die gewonnen tijd proppen we gewoon weer vol met nóg meer taken. En zo worden we slaven van onze eigen agenda’s. We gaan ervanuit dat tijd een goed is, dat compleet naar onze wil te kneden is. Maar we vergeten dat de mooie en alledaagse momenten in ons leven – onverwacht goed nieuws, diepgaande gesprekken, spelen met je kind, die knuffel van je vriendin – niet in een Excel-sheet te gieten zijn. Terwijl het juist die momenten zijn, die ons leven kostbaar maken.
Meer lezen
De slakkengang: dit is wat langzaam leven je oplevert.
Langzaam leven: dertien haalbare tips om het te proberen.
Tekst Bente van de Wouw Bron De Morgen Fotografie Covene/Unsplash.com