Als je huidige leven niet meer zo passend voelt, kunnen intenties je weer op de rit helpen. Journalist en zingevingscoach Annemiek Leclaire deelt de lessen die ze door de jaren heen leerde.
Verdrietig, somber, rusteloos? Er zijn van die periodes dat oppervlakkig gezien alles prima gaat, maar je je toch niet echt goed voelt. Het leven dat je met zo veel zorg hebt opgebouwd, voelt niet prettig meer, maar waarom weet je niet. Je doet wat je moet doen: werken, zorgen, maar je mist een zekere levendigheid. Misschien ben je zelf veranderd, misschien heb je je van alles laten aanleunen dat nu zijn tol eist? Wat je wel weet, is dat de vonk ontbreekt.
Om het leven meer de goede kant op te krijgen, kan het helpen om je bewuster te zijn van wat je doet en waarom. De Amerikaanse psychotherapeut Lisa Kentgen noemt dat in haar boek An intentional life ‘leven met intentie’. Waar geef je echt om, wat brengt je tot leven, wat heeft de wereld van jou nodig, vraagt Kentgen in haar boek. ‘Wees duidelijk in wat het belangrijkst voor je is, en maak daar tijd voor.’
Een intentie is niet iets ingewikkelds: gewoon een handeling met een bedoeling, iets wat je je voorneemt, maar het kan je leven meer op koers brengen. Bijvoorbeeld door heel eenvoudig ’s ochtends na het wakker worden niet meteen de dag in te sprinten, maar je een paar minuten af te vragen: wat wil ik voelen vandaag? Of: hoe wil ik handelen?
Zo heb ik me vanochtend voorgenomen een heldere focus te houden op wat ik doe. Dat gaat bij mij niet vanzelf, als ik niet uitkijk dobber ik een groot deel van de dag in het warme water van dromen en associaties. Ik laat me makkelijk afleiden, zeker als ik moe ben.
Ik neem me ’s ochtends ook weleens wat anders voor: bijvoorbeeld om plezier te beleven aan wat ik doe op het moment dat ik het doe – zoals onderweg zijn, boodschappen doen, een stuk schrijven, in plaats van naar de afronding te jagen. Zo’n intentie is een manier om meer sturing te geven aan de dag, die vaak vol en rommelig op me af hobbelt.
Op de koop toe
Je intenties helder hebben kan ook helpen bij het nemen van beslissingen. Filosoof Charles Pépin geeft in zijn boek Zelfvertrouwen, een filosofie het voorbeeld van een jonge alleenstaande moeder die een aanbod heeft gekregen voor een aantrekkelijke functie.
Ze heeft een aardige baan in de buurt die prima betaalt, maar nu wordt haar een functie aangeboden waar ze altijd al op hoopte. Alleen is het bedrijf ver van haar woonplaats, en nog in opbouw. Moet ze kiezen voor zekerheid of ambitie? Straks gaat de start-up failliet.
Hier kom je dus niet uit met alleen het afvinken van voors en tegens, met alleen de ratio, dit is een kwestie die om een beslissing vraagt, stelt Pépin. Dat betekent voor hem: je bewust zijn van de vrijheid waarin je kunt kiezen voor wat belangrijk is, en welbewust een risico durven nemen. Het leven is sowieso onzeker, stelt hij.
Ja, het bedrijf kan failliet gaan, maar de toekomst in de huidige baan van de vrouw blijft ook onzeker, simpelweg omdat het leven nu eenmaal onvoorspelbaar is. Dat is ook mooi, vindt Pépin: ‘Juist die wisselvalligheid geeft het leven schwung.’ De vrouw besluit voor het avontuur te gaan en het risico op de koop toe te nemen, vertelt Pépin. En omdat ze weet wat ze doet, wordt de uitkomst ervan minder belangrijk. Of zoals Lisa Kentgen in haar boek schrijft: ‘Kiezen met intentie geeft je de vrijheid om betekenisvolle risico’s te nemen zonder toekomstige spijt.’
Door dit hoofdstuk over het belang van de beslissing ben ik heel bewust akkoord gegaan met een voorstel voor een nieuw boek. Ik heb er eigenlijk geen tijd voor, ik weet niet hoe het schrijfproces zal gaan, ik weet niet of mensen het willen lezen, maar ik vind het belangrijk om de inzichten van mijn hoofdpersoon voor een breed publiek toegankelijk te maken.
Zo’n intentie kan me op de rit houden als de weg hobbelig wordt, omdat ik weet waarom ik het doe. Lisa Kentgen zou zeggen: ‘Value effort over outcome’ (waardeer de inspanning boven het resultaat).
Probeer van alles
Je kunt zo’n Leven met Bedoelingen ook breder uitrollen door op onderzoek te gaan naar wat jou motiveert en daar meer naar te leven. We worden allemaal gedreven door een unieke combinatie van verlangens. Als de ambitieuze jonge moeder uit het boek van Pépin haar beweegredenen zou ontrafelen, zou waarschijnlijk blijken dat ze ‘avontuur’ en ‘nieuwe dingen proberen’ hoog op haar lijstje heeft staan.
De reden dat ik aan een nieuw boek begin, komt door mijn liefde voor leren en verhalen maken. Als het leven niet meer passend voelt, helpt het om die verlangens weer eens opnieuw onder de loep te nemen.
In An intentional life somt Kentgen op welke waarden er zoal zijn: integer willen zijn bijvoorbeeld, of nieuwsgierig, zorgzaam, zorgvuldig, genietend, dankbaar, sociaal, wijs, genereus, ondernemend, humoristisch, eerlijk, hulpvaardig, gelijkmoedig, vriendelijk, bescheiden, geduldig, gepassioneerd, wild, origineel, creatief, moedig en analytisch. Zo zijn er nóg honderd.
Het is niet zo moeilijk die sluimerende verlangens op het spoor te komen. Je kunt jezelf vragen stellen als:- Wat is voor mij een goed leven, en waarom?- Hoe wil ik later herinnerd worden, en waarom?- Wat zou ik doen als geld geen hindernis was, en waarom? Die waarom-vraag is belangrijk, omdat het verheldert welke overtuiging er achter je voorkeuren schuilgaat.
Maar het blijft niet bij nadenken. Filosoof Lieke Asma, die recent een boek over de intentie en de vrije wil uitbracht, adviseert om eropuit te gaan. “Probeer van alles, wat voelt goed, wat niet?” zegt ze telefonisch vanaf de Duitse universiteit waar ze werkt. “Je kunt ook aan mensen die jou goed kennen vragen wat jouw motivatie is.” ‘Een experimenteel waardenonderzoek’ noemt ze dat.
“Er is een verschil tussen goede voornemens zoals stoppen met roken of meer sporten, en intenties,” zegt ze. “Het is nog geen intentie als je het op een lijstje hebt geschreven of het na een lui en ongezond weekend aan een vriend vertelt. Je moet ook echt je houding veranderen of, nog beter, iets gaan dóén. Dat is het verschil tussen beslissingen en intenties enerzijds en voornemens, verlangens, dromen en wensen anderzijds: als je een intentie hebt, heb je jezelf gecommitteerd.”
Ze geeft een voorbeeld: “Je intentie om gitaar te gaan leren spelen is geen toestand in je geest, wachtend op het juiste moment om je handelingen aan te sturen: je koopt een gitaar en plant tijd in om te spelen.” Ze gebruikt daar een mooi woord voor, ‘toewijding’.
Oude groeven
Zodra je scherper hebt wat voor jou van betekenis is, kun je een intentie uitspreken of opschrijven. Voor mij is creatieve ruimte bijvoorbeeld belangrijk, de leegte in de dagen om een opkomende gedachte te kunnen volgen, daar iets over op te zoeken, iets te schrijven. Die flow te kunnen volgen is voor mij essentieel. En toch moet ik dat steeds opnieuw blijven bevechten, want die kostbare tijd wordt snel door van alles en nog wat opgeslokt. En dan verlies ik mijn levenslust.
Mijn intentie is dan: ruimte in mijn leven houden om de flow te volgen. En vaak moet dat inderdaad op alle verplichtingen veroverd worden. We worden aan alle kanten afgeleid, overweldigd en onder druk gezet, en dan verlies je heel makkelijk uit het oog waar het voor jou nu eigenlijk echt om draait. Dat geldt ook voor de vrije tijd.
Voor je het weet verval je in wat Kentgen ‘de verslaving aan holle pleziertjes’ noemt. Spullen kopen, scrollen, zappen. Ze wijdt er in haar boek een apart hoofdstuk aan: ‘Distinguish desire from what makes you happy.’ Als je vermoeid bent, en druk, ben je geneigd in die oude groeven van snelle oppervlakkige bevrediging te blijven hangen, en sneuvelt dat wat je nu juist écht blij maakt. Iets heel moois koken bijvoorbeeld, bij een leuk iemand op bezoek gaan, een mooie roman lezen.
Kentgen raadt daarom als onderdeel van ‘de intentionele praktijk’ rust en stilte aan, ook al heb je het loeidruk. Even niksen en rustig worden helpt volgens haar om onze intentie helder te houden, en valkuilen te omzeilen. Dus heb je straks even tijd? Loop dan je verlangens na als de oever van een rivier. Wat zie je langsdrijven, waar gaat de stroom naartoe, wat schittert er onder het water, waar is de brug, waar kun je je aan vasthouden? Schrijf er wat over op, maak er een Bedoeling van.
Meer lezen
Moeilijke keuzes maken? Maak het wat makkelijker met deze oefening.
Keuzestress: hoe ga je om met fobo (fear of better options)?
Loslaten: 3 tips om het te leren.
Tekst Annemiek Leclaire