Als journalist Annemiek Leclaire in haar vakantie niet tot rust komt, vraagt ze advies aan neuropsycholoog Linde Nieman. Waarom je niet kunt ontspannen en wat wél helpt.
Ik benader neuropsycholoog Linde Nieman van Ruststokers, een bureau dat mensen helpt om meer focus in hun leven en werk te krijgen. Ze begeleidt dan wel rijksambtenaren, maar heeft vast ook advies voor een rusteloze journalist. “Echt ontspannen begint met een breinpauze,” zegt Nieman. “Als je lang hebt doorgewerkt, is het heel belangrijk om eerst de hersenen rust te gunnen.”
Ze maakt een onderscheid tussen ‘passieve’ en ‘actieve’ rust. Bij de eerste vorm moet je niet hoeven nadenken, bij de tweede wel. “Passieve rust betekent dat je even bewust geen nieuwe prikkels tot je neemt. Geen films, geen boeken, geen studiemateriaal, niet wandelen met een podcast op. Doordat we de hersenen rust gunnen, activeren we het zogenoemde ‘default mode netwerk’, het stukje van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het opruimen van prikkels en informatie.”
Dit netwerk is volgens Nieman ook heel belangrijk voor creativiteit. “Creativiteit betekent verbanden kunnen leggen tussen zaken die eerder geen verband leken te hebben. Dat zwengel je aan door een breinpauze.”
Niksen is voor iedereen anders
Niksen dus, concludeert ze. En dat is voor iedereen anders. “Wat helpt is jezelf de vraag stellen: moet ik bij deze activiteit bewust stilstaan?” Het is volgens de neuropsycholoog normaal dat abrupt niksen niet meteen prettig aanvoelt. “We zijn tegenwoordig zo geprogrammeerd dat we vinden dat alles nut moet hebben. Echte rust is onbekend terrein voor veel mensen, en het brein reageert niet zo goed op wat onvoorspelbaar is. Dat wordt geassocieerd met gevaar.”
Bovendien, en dit is echt een eyeopener voor mij, moet volgens Nieman het lichaam na drukte eerst afkicken van de cocktail aan chemische stofjes waardoor het op gang werd gehouden. Dat zijn niet alleen de bekende stresshormonen adrenaline en cortisol, maar ook het ‘beloningsstofje’ dopamine, dat steeds als je veel gedaan hebt een pluim uitdeelt.
Aha! Dat mis ik dus nu in mijn rusteloosheid: het schouderklopje dat ik er die dag in ben geslaagd alle ballen hoog te houden. Dat gevoel van voldoening kan zelfs verslavend zijn, waarschuwt Nieman, waardoor je steeds maar weer naar ‘nut’ blijft zoeken.
Later maak ik een lijst met activiteiten waarvan ik uitrust. Erg spectaculair ziet het er niet uit: wandelen, een lichte vorm van yoga, dobberen in warm water, een kastje verven. Maar ze helpen wel.
Meer lezen
Zo voelt de staycation ook echt als vakantie (5 tips).
Deze 3 oefeningen helpen om ruimte in je hoofd te creëren.
5 kleine vragen voor als je even vastzit.
Tekst Annemiek Leclaire Fotografie Getty Images
Gepubliceerd op 20 augustus 2023